Binnen Kim der opvang wordt de communicatie met kinderen ondersteund door het gebruik van gebaren.
Aanleiding.
Kim heeft voor de basisgebaren een workshop gevolgd die gegeven werd door de logopediste van VSO de Vijverhofschool te Tegelen. Daarnaast heeft Kim een DVD waarop het gebarenlexicon staat en dus bijna alle gebaren opgezocht/aangeleerd kunnen worden. Tijdens haar werk bij Kleur kinder- en jeugdzorg heeft ze vooral met jongere kinderen de gebaren kunnen gebruiken en hier de voordelen van ervaren. Deze kinderen hadden een (matig tot licht) verstandelijke beperking en waren vanuit school gewend om ondersteunende gebaren te gebruiken. Hun ouders gebruikten thuis geen ondersteunende gebaren en Kim merkte veel verschil in het gedrag en de communicatie van de kinderen vanaf dat zijzelf de ondersteunende gebaren toe ging passen in het contact met deze kinderen. De kinderen luisterden beter, en informatie die voorheen niet ‘door leek te komen’ werd nu wel opgepakt waardoor er minder gecorrigeerd hoefde te worden. Ook de ouders merkten dit op en zijn hierdoor zelf meer gebruik gaan maken van ondersteunende gebaren.
Communicatieve ontwikkeling van het kind.
Een kind wil graag aangeven wat hij of zij meemaakt of ziet, door ondersteunende gebaren te gebruiken kan het kind op jonge leeftijd alduidelijk maken wat het bezighoudt en kan hier vervolgens op ingespeeld worden. Dit wederzijdse begrip zal het contact zeker ten goede komen!
Hoewel een baby over het algemeen pas rond de leeftijd van één tot anderhalf jaar begint te praten begrijpt het kind vaak al veel vroeger wat er gezegd wordt. Tussen zes en negen maanden zijn de hersenfuncties voldoende ontwikkeld zodat het kind de omgeving om zich heen kan opnemen en observeren. Door het gebruik van ondersteunende gebaren kan het kind de fase tussen het begrijpen van taal en het verkrijgen van een eigen/uitgebreide woordenschat overbruggen.
Ook is het zo dat het kind de grove motoriek die bij het maken van gebaren ingezet wordt eerder beheerst dan de fijne motoriek die voor het spreken gebruikt wordt. Kinderen die zowel gebaren zien als gesproken taal horen, maken zich de taal makkelijker eigen, omdat de communicatie via verschillende zintuigen ‘binnen komt’.
Het aanbieden van gebaren.
Naast het gebruiken van ondersteunende gebaren in de dagelijkse communicatie worden de gebaren aangeboden op een spelende en plezierige manier. Hierbij kan gedacht worden aan het zingen van liedjes met de bijbehorende gebaren, of het gebruiken van de gebaren tijdens het ‘lezen’ van boekjes. Tevens beschikt Kim der opvang over DVD’s gericht op kinderen waarbij gebruik gemaakt wordt van de ondersteunende gebaren.
Passend bij het thema waar we op dat moment aandacht aan besteden zullen er een aantal gebaren die centraal staan uitgelicht worden. Dit zal bijvoorbeeld gebeuren middels de nieuwsbrief en facebook.
Mocht jij als ouder/verzorger je afvragen wat je kind bedoelt met een gebaar dan ontvang ik hier graag een filmpje van zodat ik hierover met je mee kan denken.
Wanneer je als ouder(s)/verzorger(s) je eigen redenen hebt om de communicatie met je kind niet te ondersteunen met gebaren dan kan er in overleg bepaald worden hoe dit (al dan niet) terug zal komen in de benadering van je kind tijdens de opvanguren op Kim der opvang. Er kan bijvoorbeeld voor gekozen worden om geen individuele aandacht te besteden aan het aanleren van gebaren bij jouw kind. Tijdens gezamenlijke activiteiten zal Kim ze echter wel gebruiken als ondersteuning.
Voordelen.
Hieronder zal ik in het kort de voordelen van het gebruik van ondersteunende gebaren weergeven:
- Het kind wordt beter begrepen.
Doordat het kind beter begrepen wordt, zal het minder gefrustreerd raken. Er hoeft immers niet meer gegist te worden naar wat het kind bedoelt. Ook in de peuterpuberteit kan het kinderen helpen, omdat hun verbale woordenschat hen vaak nog niet in staat stelt om zichzelf duidelijk uit te drukken. Doordat ze terug kunnen vallen op de ondersteunende gebaren kan er veel frustratie bij zowel het kind als volwassenen voorkomen worden.
- Kinderen hebben meer zelfvertrouwen en een beter zelfbeeld.
De aanleiding hiervan is omdat zij zich begrepen voelen en minder gefrustreerd zijn.
- Kinderen beginnen over het algemeen eerder met praten en beschikken over een uitgebreidere woordenschat.
Dit komt doordat het taalverwervingsproces vroeger in gang wordt gezet. Kinderen beseffen op jonge leeftijd dat tekens (woorden of gebaren) gekoppeld zijn aan acties en voorwerpen. Ook leren zij al vroeg dat hetzelfde gebaar in verschillende situaties kan worden gebruikt (bv. 'meer' als je meer eten wilt of meer wilt spelen; 'beer' is niet alleen een knuffelbeer, maar ook een beer in de dierentuin of in een boek).
- Kinderen kunnen zelf een gesprek starten.
Door het gebruik van ondersteunende gebaren kan het kind zelf een gesprek starten. Bijvoorbeeld: tijdens een wandeling wijst je kind naar een auto, maar gebaart 'poes'. Als je dan beter kijkt zie je dat er een poes onder de auto ligt. Je kunt meegenieten van de belevingswereld van je kind en ziet deze door zijn/haar ogen.
- De band wordt hechter.
Het op jongere leeftijd wederzijds kunnen communiceren zorgt voor een hechte band met mensen uit de omgeving. (Voorwaarde hierbij is wel dat de gebaren die het kind maakt, begrepen worden door de omgeving zodat hier ook op ingespeeld kan worden.)
- Kinderen met extra zorgbehoeften (bijvoorbeeld een taal-/spraakachterstand of verstandelijke beperking)
Door een woord visueel te maken in de vorm van een gebaar is het voor het kind makkelijker te onthouden dan alleen het gesproken woord. Hierdoor kan er sneller een woordenschat verkregen worden. En kan communicatie vaak ‘beter doordringen’ bij het kind.
- Communiceren met andere gebarentaalgebruikers.
Volwassenen en kinderen kunnen communiceren met andere gebarentaalgebruikers. Er wordt uitsluitend gewerkt met gebaren uit de Nederlandse Gebarentaal. De gebaren zijn dan ook niet verzonnen.